Faciliteer het leerproces van stress!

Afgelopen week was ik naar een training acquisitie en verkoop. Daar kwam het leerproces aan de orde. Ik realiseerde me, dat het leerproces met betrekking tot stress niet anders is, dan het leren van een andere vaardigheid, zoals een taal, wiskunde of koken. Ik realiseerde me ook dat het leerproces van stress niet iets is, dat we ergens gefaciliteerd krijgen. Niet op school, universiteit of binnen een bedrijf. Het verbaast mij dat hier nauwelijks aandacht voor is. Terwijl het in mijn ogen een basisbehoefte is geworden, die vrij makkelijk te faciliteren is.

Het leerproces

Wellicht ben je bekend met de volgende fases in het leerproces:

Onbewust          –             Onbekwaam

Bewust                –             Onbekwaam

Bewust                –             Bekwaam

Onbewust          –             Bekwaam

Onbewust, onbekwaam is de fase waarin je niet weet, dat je iets niet beheerst. Je bent bij voorbeeld een jong kind en elke avond, net als in Zweinstein, verschijnen de borden en de pannen op magische wijze op tafel. Dat je niet kan koken, heb je geen notie van.

Je bent bewust, onbekwaam als je beseft dat je iets niet kan, maar het wel wilt leren. Je wordt wat ouder en je beseft dat je moeder elke avond staat te koken in de keuken. Je besluit dat je dat ook wilt kunnen.

Eenmaal aan de slag met een kookboek of een kookcursus, leer je jezelf de vaardigheid koken aan. Het recept ligt klaar, je hebt alles voorbereid en het koken vergt je volledige aandacht. Je wordt bewust, bekwaam.

Jaren later sta je achter de kookplaat, al bellend en tegelijkertijd met een half oog op de televisie het eten klaar te maken. Je denkt er niet meer over na. Je doet het gewoon, je bent onbewust, bekwaam.

De realiteit van stress

Voor stress geldt dat een heleboel mensen onbewust, onbekwaam zijn. We missen de signalen, die aangeven dat we stress hebben. Het lichaam heeft verschillende methoden om ons duidelijk te maken dat we stress ervaren. En als blijkt dat we de signalen herkennen (bewust, onbekwaam) dan willen we ze ook nog wel eens negeren. Helaas is het echter zo dat stresssignalen niet tijdig worden herkend. Simpelweg omdat de signalen aan andere oorzaken worden toegeschreven. Dit heeft alles te maken met gebrek aan kennis. Kennis over stress en over het eigen lichaam.

Kijkend naar de cijfers over werkstress tot juli 2021 van ArboNed, dan blijkt ook wel dat een hoop mensen de signalen niet herkennen of negeren.

• 21% van het aantal verzuimdagen is stress-gerelateerd.
• Circa een derde van de Nederlanders heeft slaapproblemen. Stress kan zorgen voor slaapproblemen en te weinig slaap zorgt ervoor dat je kwetsbaarder bent voor stress.
• Het herstel van een burn-out duurt gemiddeld ruim 9 maanden.

Onlangs in het AD weer een artikel over het groeiend aantal stressgevallen onder studenten. De helft van de studenten (51 procent) ervaart psychische klachten zoals angst en somberheid, van wie 12 procent zelfs in ernstige mate.

De cijfers liegen er niet om.

Faciliteren van het leerproces

Grenzen worden ver overschreden en resulteren in uitval. Het is dus van groot belang, te faciliteren in dit leerproces van stress.

De eerste stap van onbewust, onbekwaam naar bewust, onbekwaam is te bereiken door stresseducatie. Het zorgt voor een stuk bewustwording met betrekking tot stresssignalen. Wat is stress, waar is stress goed voor en hoe uit stress zich. Een hoop mensen hebben geen idee wat de gevolgen zijn van stress op het lichaam.  Zij zijn zich niet bewust van het soms desastreuze effect van stress. Hoe eerder stresssignalen worden herkend, hoe eerder hulp gezocht kan worden. Om op die manier ergere gevolgen te voorkomen.

Door actief hulp te zoeken/bieden wordt de tweede stap van bewust, onbekwaam naar bewust, bekwaam mogelijk. Dit kan in de vorm van een training, coaching of counseling. Het komt neer op onderzoeken waar de schoen wringt. Welke thema’s spelen om vervolgens concreet aan de slag te gaan, om dingen anders aan te pakken. Een aantal kleine aanpassingen in de dag kunnen al een groot verschil maken.

Om te komen bij onbewust, bekwaam is veel tijd nodig. Maar de eerste twee stappen zijn redelijk snel te realiseren en kunnen groter leed en uitval als gevolg van psychische klachten voorkomen.